سورة آل عمران رکوع ٥ (٤۲ - ٥٤  آیت)

سورة آل عمران - آيت ۴۲ - ۴۳

وَاِذۡ قَالَتِ الۡمَلٰٓئِكَةُ يٰمَرۡيَمُ اِنَّ اللّٰهَ اصۡطَفٰٮكِ وَطَهَّرَكِ وَاصۡطَفٰٮكِ عَلٰى نِسَآءِ الۡعٰلَمِيۡنَ‏۞(۴۲). يٰمَرۡيَمُ اقۡنُتِىۡ لِرَبِّكِ وَاسۡجُدِىۡ وَارۡكَعِىۡ مَعَ الرّٰكِعِيۡنَ۞(۴۳).

٫٫بيا هغه وخت راغی کله چې ملائکو مریم ته وویل، "اې مریم! الله ته غوره کړې، او ته یې پاکه و ګرځولې   او د نړۍ په ټولو ښځو یې تا ته غوره والی درکړ ( چې ته یې د خپل ځانګړې خدمت لپاره وټاکلې).(۴۲).

"اې مريم! د خپل رب په فرمانبردارۍ کې پاتې شه او د هغو کسانو سره چې رکوع او سجده کوي، ته هم رکوع او سجده کوه،،.(۴۳).

د ‌۴۲ آيت تفسير:

( اصۡطَفٰٮكِ) د‌ إصطفاء، معنا انتخاب او ټاکنه ده، چې کله يې صِله کښې عٙلیٰ راشي بيا د فضيلت او غوره کولو معنا ورکوي، يعنې تا ته يې د ټولې دنيا په ښځو ترجيح درکړه ، چې  ته يې د خپل ځانګړي ديني خدمت لپاره وټاکلې، هغه دا چې خپل ستر امانت الله تا ته وسپاره. دا که له يوې خوا نه شرف او عزت وو ، خوله بل اړخ نه امتحان او ازمېښت هم وو،

دلته اصطفاء دوه کرته ياده شوې ده ، له لومړۍ نه مراد دا دي چې:

۱- الله يې د بيت المقدس د خدمت لپاره ازادول قبول کړل، د بلې انجلۍ سره داسې نه وو شوي چې د بيت المقدس د خدمت لپاره الله قبوله کړې وي.

۲- حسن بصري وايي: له پيدا کېدو سره جوښت زکريا ع ته وسپارل شوه، او رزق ورته د الله له لوري مقرر شو.

۳ - الله خپل عبادت ته فارغه کړه ، ځکه چې رزق يې د الله له طرفه راته ، او خصوصي معنوي او روحاني  انعامات يې پرې وکړه، د‌ هر قسم ګناه نه يې پاکه وساتله، او د سمې لارې لارښوونه يې ورته وکړه.

۴ ـ الله ورته د ملائکو خبرې واورولې يا دا چې ملائکو ورسره خبرې وکړې.

دوهمه اصطفاء:

له دېنه هدف ترې دا دی ۱- چې، الله ورته له پلار نه پرته ځوی ورکړ. ۲- بيا هغه لا په غېږ کښې وو، چې د دې د پاکوالي ګواهي يې وکړه. ۳ - او دواړه يې د خپل قدرت نخښې وګرځولې، او الله خپل ځانګړي خدمت ته وټاکله ، د دين د‌ خدمت لوی کار يې ترې واخيست.( الرازي)

(د تطهير معنا): تطهير پاکوالي ته وائي دا هم له ټولو ناوړه عقايدو، اخلاقو او اعمالو نه الله  پاکه ساتلې وه.

د ۴۳ آيت تفسير:

(د قنوت  معنا) د قنوت معنا ده، اطاعت او تابعداري ،‌ عبادت او عاجزي، او په يوه ځانګړې دعاء چې د وتر لمونځ په وروستي رکعت کښې لوستل کېږي، يې هم اطلاق شوی دی، ځکه هغې کښې هم بنده  له الله سره د بندګۍ او تابعدارۍ ژمنه کوي.

( د‌ يهودو لمانځه کښې رکوع وه؟ )  دلته الله پاک مريم ته د سجدې سره د رکوع حکم هم کړیدی، له دېنه د هغو خلکو غلطي ثابتېږي چې وايي: د يهودو په لمانځه کښې رکوع نه وه، البته دا ممکن دي چې يهودو د خپل تنزل په دور کښې د لمانځه رکوع هېره کړې وي، او دا ځکه چې  مونځ ته د يهودو ډېر پام نه وو، مولانا حميدالدين فراهي رح ليکلي دي: چې له يهودو لمونځ او له نصاراوو قرباني ضائع شوې وه.

موږ خو الحمدلله تر اوسه دواړه تر يوه بریده ساتلي دي.

( مع الراکعين) ٫٫ له رکوع کونکو سره،، په دې لفظ کښې د‌ جماعت لمانځه ته اشاره لېدل کېږي، ورسته بيا د جماعت لمونځ هم له يهودانو نه ضائع شوی وو. له دېنه دا مسئله هم ذهن ته راځي چې د يهودو په ښځو هم د جماعت لمونځ ممنوع نه وو، بلکې دلته مريم ته امر کېږي چې له رکوع کوونکو سره رکوع وکړه.

سورة آل عمران - آيت ۴۴ 

ذٰ لِكَ مِنۡ اَنۡۢـبَآءِ الۡغَيۡبِ نُوۡحِيۡهِ اِلَيۡكَ‌ؕ وَمَا كُنۡتَ لَدَيۡهِمۡ اِذۡ يُلۡقُوۡنَ اَقۡلَامَهُمۡ اَيُّهُمۡ يَكۡفُلُ مَرۡيَمَ ۖ وَمَا كُنۡتَ لَدَيۡهِمۡ اِذۡ يَخۡتَصِمُوۡنَ۞(۴۴).

٫٫اې محمد (ص)! دا ځينې غیبي خبرې دي چې موږ یې د وحې له لارې تا ته دررسوو، که نه ته هلته حاضر نه وې (کله چې د هیکل خادمانو دا پرېکړه کوله چې د مریم سرپرست به څوک وي)، او کله چې هغوی خپل خپل قلمونه اچول، او نه ته هغه وخت حاضر وې کله چې د هغوی ترمنځ جګړه روانه وه،،.(۴۴).

د ۴۴ آيت تفسير :

د‌ مريم بي بي د کيسې په منځ کښې نبي اکرم  ﷺ مخاطب شوی دی ، چې کله مريم هيکل ته بوتلل شوه او چې هلته څه پېښ شول او کومه قرعه چې واچول شوه ، ته په دغه ټولو پېښو کښې هلته حاضر او موجود نه وې، حې خلکو ته يې اوس په تفصيل سره کيسه بيانوې، دا د دې دليل دی چې تاسو د الله پيغمبر ياست، ځکه دا واقعات تا ته د وحيې له لارې موږ درلېږو.

عجيبه خبره لا دا وه چې په دې اړه په مروجو اناجيلو کښې هم د يحيیٰ او مريم په اړه دومره دقيق تفصيلات شتون نه لري چې په پيغمبر پاک د مستشرقينو له اړخه د نقل وهلو تهمت ولګول شي، يواځې د لوقا په انجيل کښې د مريم او يحيیٰ ع په اړه  څه منتشر او غير منظم ذکر ميندل کېږي.

خو بيا هم چې قرانکريم دا کيسه له ضروري تفصيل سره بيانوي دا د دې دليل دی چې قرآن د محمد ﷺ تصنيف نه بلکې د الله له خوا راغلی کتاب دی. نو دا په واضحه توګه د پاک نبي د نبوت څرګند دليل دی.

دوهم په دې کښې دېته هم څرګنده اشاره ده چې انبياء په غيبو نه پوهېږي مګر هغه شيان چې الله يې ورته وحيې کړي، ځکه که انبياء په غيبو پوهېدی بيا د الله پاک دا خبره څه معنا لري چې ٫٫ذالک من انباء الغيب نوحيها اليک ،،. دريم له دېنه دا هم ثابت شوه چې پيغمبران يا زموږ پيغمبر هر ځای کښې حاضر او ناظر نه دی، بلکې دا د خدای شان دی چې هر ځای يې تر نظر لاندې دی.

څلورم له دې کيسې نه دا هم ثابتېږي چې نه مريم او نه يې ځوی په خدائي کښې شريک دي، بلکې د هغې نه بچی پيدا شو، چې دا د بشريت تر ټولو ستر دليل دی، او زوی يې هم له مور نه تولد شو چې دا هم د بشريت واضح دليل چې له دېنه غټ دليل بل نشته دی،

( مسيحيان او مريم): مسيحيانو خو مريم ته ډېره غټه درجه ورکړې ده، چې د خدای مور ورته وائي، خو مولانا امين اصلاحي رحمه الله ليکلي دي چې اناجيلو کې هغه د يوې عامې ښځې په بڼه وړاندې شوېده، تر دې چې دا هم په کښې ليکل شوي دي چې عيسی مسيح عليه السلام به يې هم هغسې احترام نه کوه لکه د يو مور احترام چې لازم وي، له قرآن نه دا خبر غلطه ثابتېږي، ځکه قرآن دا هغه دا وينا نقل کړېده چې وائي: ٫٫و برا بوالدتي،، ٫٫ الله له مور سره نيکي کونکی ګرځولی يم،، ( الله د پر دوی لعنت وکړي انبياء يې هم نه دي معاف کړي).

  ( اذ يلقون اقلامهم): کله چې مريم هيکل ته بوتلل شوه د خادمانو تر منځ يې په سرپرستي کولو اختلاف پيدا شو ځکه هر يو غوښتل چې د سرپرستۍ دا سعادت د هغه په برخه شي. بيا پرېکړه په دې وشوه چې هر څوک په دې سرپرستۍ کښې رغبت لري هغه به خپل قلم په اوبو کښې واچوي د چا قلم چې او بو ښکته نه کړ، بلکې په ځای ودرېده يا د اوبو د جريان مخالف لور ته يې حرکت وکړ،  هغه د دې سرپرستي ډېر حقدار دی، ابو مسلم اصفهاني ويلي: دا عامه پچه اچونه وه د اوبو د مخالف لور حرکت مسئله په کښې نشته ده، په هر ترتيب چې وه دا قرعه د زکريا په ګټه تمامه شوه.

د قلمونو په اړه ځينو ويلي چې دا هغه قلمونه ول چې تورات او نور مقدس کتابونه به يې پرې ليکل، چا ويلي دېنه مراد عام قلمونه يا لښتې دي.

( یختصمون): دا جګړه خو مشهوره دا ده چې د مريم د کفالت په اړه وه، ځينو ويلي دي، دا خبره په کښې هم شامله وه چې انجلۍ د هيکل د خدمت لپاره قبوله کړل شي او که نه؟ ځکه د هيکل په تاريخ کښې دا نه ول چې انجلۍ دې په کښې خادمه وي.

(پچه اچونه) په  شريعت کې قرعه ويستل درست نه دي مګر چې حقوق سره مساوي وي، د مزيد اطمینان په خاطر قرعه تر سره شي باک نه لري ، لکه د قرباني د غوښې د تقسيم په هکله چې قرعه کېږي، که چا ته د ډیرې او چا ته د لږې برخې د تګ مسئله په کې مطرح وي بيا دا قمار کې شمېرل کېږي. 

سورة آل عمران - آيت ۴۵

اِذۡ قَالَتِ الۡمَلٰٓئِكَةُ يٰمَرۡيَمُ اِنَّ اللّٰهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِّنۡهُ ۖ اسۡمُهُ الۡمَسِيۡحُ عِيۡسَى ابۡنُ مَرۡيَمَ وَجِيۡهًا فِى الدُّنۡيَا وَالۡاٰخِرَةِ وَمِنَ الۡمُقَرَّبِيۡنَۙ۞(۴۵).

٫٫او کله چې فرښتو وویل، "اې مریم! الله تعالی تا ته د خپل یو فرمان(کلمة) زېرى درکوي چې نوم به یې مسیح عیسی ابن مریم وي، هغه به په دنیا او آخرت کې مخوريز وي او د الله تعالی د نږدې بنده ګانو په جمله کې به حساب شي."(۴۵).

د ۴۵ آيت تفسير:

دلته د آيت په پيل کښې د ٫٫إِذٌ،، توری استعمال شوی دی، دا د دې معنا ورکوي چې له دې ځای نه د کيسې بل پړاو پيل شو، ځکه مخکې مريم ته د عبادت ، بندګي ، سجدې او رکوع حکم وشو، له دېنه څه موده وروسته هغې ته د ځوی زېری ورکول کېږي، د ٫٫کلمة،، مفهوم مخکې بيان شوی دی.

د لته اصل هدف مريم ته د ځوی زېری ورکول دي، خو لکه څنګه چې هغه پېغله، ناواده شوې او د حياء نمونه وه ، نو فرښتې ورته په ډېرو لنډو الفاظو په مبهمه طريقه زېری ورکړ، چې بيا وروسته په مسيح او عيسی باندې يې توضيح وشوه، يعنې فرښتې ډېره تفصيلي خبره ورسره ونه کړه.

(إسمه المسيح):

مسيح د عيسیٰ عليه السلام لقب وو، په بني اسرائيلو کښې دا عادت وو، چې پخواني پيغمبر به د‌ نوي راغلي پيغمبر په سر تيل واچول او و مږل، دا به يو برکتي کار ګڼل کېده، بيا چې کله په دوی کښې د بادشاهت سلسله  پيل شوه ، دا کار به له بادشاهانو سره هم کېده دا د دې علامه وه چې دا کس بادشاه هم دی او د خدای له اړخه غوره شوی شخصيت هم، دا  کار طالوت سره هم شوی وو، مخکښې د دې بيان هم شوی دی په( إبعث لنا ملِکا ـ سوره بقره)،.

په بني اسرائيلو کښې طالوت ، داود ، عيسی او يحيی د مسيح لقب اخيستی وو،  خو د عيسی په اړه دا نه دي نقل شوي چې چا مسح کړی وو، دومره نقل دي چې بپتسمه ورته يحيیٰ عليه السلام ورکړې وه.

بخاري شريف کښې د  مسيح د وېښتانو په اړه راغلي چې هغه داسې تازه ول، لکه اوبه چې ترې څاڅي.

عن نافع، قال: قال عبد الله بن عمر رضي الله عنهما: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "بينما أنا نائم أطوف بالكعبة، فإذا رجل آدم، سبط الشعر، بين يديه رجلان ينطف رأسه ماءً، أو يهراق رأسه ماءً..."

ترجمه: حضرت عبدالله بن عمر رضی الله عنهما روایت کوي چې رسول الله صلی الله علیه وسلم وفرمایل: "زه په خوب کې وم او له کعبې شریفې مې طواف کاوه، نو ناڅاپه مې یو کس ولید چې د رنګ له مخې غنم رنګه و او وېښتان یې نرم او صاف وو، داسې معلومېده چې له سر څخه یې اوبه څاڅي یا اوبه تویېږي."( بخاري ـ کتاب الفتن) ممکن د دغه ځانګړتيا په اساس ورته مسيح ويل شوی وي او په انجيل کې ورته د خدای مسيح ويل شوي دی، يا د دې معنا دا هم کېدای شي چې هغه ممکن پيدائشي مسيح وو. دا هم‌ ممکن ده چې د هغه مسح په دغه معروفه طريقه نه وي ترسره شوي، او يا جلا معنا ولري،( وروسته به يې بيان وشي)  يا يې مسح په همدغه طريقه ترسره شوې وي خو موږ ته کيسه نه وي رسېدلې. ځکه چې د بني اسرائيلو د پيغمبرانو تاريخ په دقيقه توګه ليکل شوی نه‌ دی.

( وجيها في الدنيا و الاخرة):

په دې جمله کښې د مسيح عليه السلام سرداري، مشري  او مقبوليت ته اشاره ده، په اصل کښې له مور او کورنۍ سره يې دا پوښتنه پيدا کېدای شوه چې دغه بې پلاره ماشوم به ټولنه کښې څه حيثيت ونه لري ، او خلک به ورته په درنه سترګه نه ګوري، دا تشويش له لومړي سر نه الله رفع کړ چې داسې نه ده مسيح به مخور او قدرمن وي.

په اناجيلو کښې راغلي چې کله دی د ۱۲ کلونو وو په ههيکل کښې يې د کتاب تعليم ورکړ ، احبار او فريسيان د هغه فصاحت ، بلاغت ، حکمت او معرفت ته حيران شول، چا چې نه پېژنده د نورو نه به يې پوښتنه کوله دا څوک دی؟ خلکو دا تصور وکړ چې ده سره د اسمان له اړخه مرسته شتون لري چې په دومره لږ عمر کښې دومره موثرې او جاذبې خبرې کوي،.

کله چې يې د يهوديه رياست په کليو او بانډو کښې تعليم ورکول پيل کړل ، ډېر زيات خلک ورته متوجه  او ترې متاثره شول، فقهيان، فريسيان او احبار ناقراره او وارخطا شول چې دا څه کېږي؟  نو بيا يې د مسيح عليه السلام د مقبوليت د کمولو په خاطر له مسيح عليه السلام نه رنګ رنګ پوښتنې کولې ، خو مسيح عليه السلام به په لنډه توګه ورته غاښ ماتوونکي ځوابونه ورکول، چې بيا به يې د خولې بېرته کولو جرئت نه شو کولای.

د هغه د مقبوليت دا حال جوړ شو چې خلکو هغه ته د اسرائيلو د بادشاه خطاب کاوه، دا خبره دومره مشهوره شوه، چې هيرودوس او پيلاطيس( دا په شام باندې د رومي حکومت له خوا مقرر شوي حاکمان ول)  په نزد هم مهمه وګڼل شوه، دوی د خپل ټول زور او جبروت سره هم د عيسی عليه السلام د زيات مقبوليت له امله د رعب لاندې راغلي ول.

د‌ مسيح د وجاهت ( مخورۍ) دوهم اړخ دا وو چې هغه يو بې پلاره ماشوم وو خو د هغه له ماشومتوب نه تر ځوانۍ دغه شي د هغه په وجاهت کې هيڅ کمی نه وو راوستی، او نه د هغه په ژوند کښې هغه ته چا دا پېغور ورکړی وو. يهودو د هغه له ختلو( رفع سماوي ) نه وروسته څه تهمتونه لګولي دي ، خو د هغه  په ژوند کښې يې دا جرئت نه دی کړل شوی.

د هغه د وجاهت دريم اړخ دا دی چې قرآن د دې لفظ ( وجيها) په ذريعه هغه ټول خرافات غلط ثابت کړل چې ويل کیدل: چې يهوديانو عيسی بن مريم په څپېړو و واهه، ټوقې يې ورپورې کولې، کنځل يې ورته ورکړل او په مخ يې ورته تف کړل، قرآن په يو لفظ سره دا ټول درواغ ثابت کړل.

هغه معزز او باوقاره ژوند تېر کړی دی، دا درست ده چې د يهودو دښمني ورسره وه او د رومي حکومت سره په همغږۍ کښې يې هغه ته د تکليف رسولو کوښښ هم کولو خو هغه ته الله له عزت نه ډک ژوند ورکړی وو.

بيا چې کله له يهودو ډېر تنګ کړ او د پيلاطيس د عدالت نه يې د هغه د صليب کولو پرېکړه هم واخيسته (مورخين وائي: پيلاطيس په پرېکړه کولو کښې زړه نازړه وو) د صليب کولو له پریکړې نه وروسته ، الله هغه ځان ته وغوښت، د يهودو د ګنده ګاونډ او سازشونو نه يې ورته نجات ورکړ، د يحيیٰ عليه السلام

وژنه هم د هيروديس په امر تر سره  شوې وه، دا د ځينو مورخينو په اند ۲۸ يا ۲۹ ميلادي کلونه ول خو دقيق تاريخ يې نه دی معلوم.

د مسیح علیه السلام آسمان ته پورته کېدل د مسيحي رواياتو د مخې  له ۳۳ نه تر پنځه ديرشو کلونو پورې اټکل کېږي،  يعنې مسيح عليه السلام په دغه وخت کښې پوخ ځوان وو.

( ابن مريم):

دلته مسيح ته ابن مريم ويل شوي، دا د هغو ټولو غلطو او بې سنده کيسو ترديد دی چې يهود يا ځينې مسيحيان  يې د يوسف په نوم د يو نجار ځوی ګڼي ، ځکه که پلار يې درلودی نو الله به يې کله هم مور ته نسبت نه وی کړی، ځکه قرآن وايي: ( اُدعوهم لِاٰبائِهم).٫٫ د پلرونو په نوم ئې را وبلئ،،.

د مور په نوم بلل د نوي غربي تهذيب غوښتنه او ضرو ت دی، تمام مذاهبو او قومونو کښې انسان د پلار په نوم بلل کېږي، کله چې غرب کې غير قانوني جنسي اړيکې ډېری شوې، د ډېرو ماشومانو ميندې معلومې وي خو پلرونه يې نه وي معلوم ، د مجبورۍ په اساس اوس له حلال جنسي روابطو نه پيدا ماشومان هم د مور په نوم بلل کیږي. د دې پر ځای چې غير مشروع اړيکې بندې کړي ، له انساني فطرت سره يې جګړه پيل کړه.

سورة آل عمران - آيت ۴۶ 

وَيُكَلِّمُ النَّاسَ فِى الۡمَهۡدِ وَكَهۡلًا وَّمِنَ الصّٰلِحِيۡنَ۞(۴۶

"هغه به په زانګو او منځني عمر کښې، له خلکو سره خبرې کوي، او هغه به یو نیک سړی وي."

د ۴۶ آيت تفسير:

مخکني آيت (۴۵) کې د‌ مريم د تسلي په پار وويل شول : چې دی به مخور او د وجاهت څښتن وي، ممکن د هغې ذهن کې دا راغلي وي يا راغلی وی، چې وجاهت خو به وروسته حاصل کړي، اوس چې زما واده نه دی شوی او بچي می پيدا شو، خلک به راته ردې بدې وائي، نو بيا يې د تسلي لپاره وويل شول چې ستا بچی به په ځانګو کښې هم خبرې کوي، ستا په طهارت او پاکوالي به ګواهي کوي، دا د دې لپاره ويل کېږي،  چې د مريم ښه اطمینان وشي، ځکه چې الله خو داسې نه کول چې دا له دومره ناکاره تهمت سره مخ کړي، که الله له دېنه د دين کار واخيسته نو د دې د عزت نه د دفاع ترتيب يې هم جوړ کړی وو، مجرد د خلکو د خبرو او نيوکو سره مسيح عليه السلام د خپلې مور يي بي د سپېڅلتيا داسې ګواهي ورکړه چې د يهودو احبار ، فريسيان او فقهيان حيران دريان پاتې شول.

(و کهلا): دا د عمر هغه برخې ته وائي چې سړی له ځوانۍ نه اوښتی وي خو لا زوړ شوی هم نه وي يعنې د عمر منځني حد ته رسېدلی وي، د مثال په توګه له ۳۰ يا ۴۰ کلونو نه ورسته دغه مرحله پيل کېږي، تر ۵۰ او ۶۰ کلنو پورې.

دلته پوښتنه دا ده چې عيسیٰ عليه السلام خو د مشهورو رواياتو په اساس دومره عمر په نړۍ کې ژوند نه دی کړی، نو دلته د کهلا لفظ په کومه معنا اخلو؟ او ا چې د کهولت په حالت کښې خو هر څوک خبرې کوي ، د عيسیٰ عليه السلام په کې څه ځانګړتيا ده؟ په دې عمر کښې خو هر څوک خبرې کوي.

مولانا اشرف علي صاحب ويلي دي چې اصل کښې خو دلته دا ويل هدف ول چې هغه به ځانګو کې د مور د دفاع په اړه خبرې کوي، خو کهلاً ځکه ورسره ولګول شول چې دېته اشاره وشي چې د ده دا خبرې به د ماشومانو د خبرو غوندې نه وي بلکې د مشرانو خلکو غوندې پخښې او قوي خبرې به کوي.

او ځينو بيا ويلي دي چې عيسی عليه السلام عمر په دنيا کښې له پنځوس کلونو نه اوړېدېدلی وو، او دا خبره، د انجيل د ځينو ويناوو نه په ضمني توګه معلومېږي، ځينو لا ولي دي چې عيسیٰ عليه السلام تر اتيا کلنۍ پورې په دنيا کښې ژوند کړی دی، خو دا ټول د اناجيلو يا د تاريخ له عبارتونو نه د علماوو او مورخينو فهم دی، حقيقت به الله ته معلوم وي ، نو که دا وروستۍ ويناوې درست ومنو نو بيا نو د سره پوښتنه نه پيدا کېږي.

ځينو علماوو ويلي دي: چې هغه خو په ځوانۍ کښې تللی دی نو په دنيا کښې يې د کهولت په حالت کښې خبرې نه دي کړي، نو په دې ايت کې دېته اشاره ده چې هغه به بيا نړۍ ته تشریف راوړي، او د دين دعوت او جهاد به کوي، لکه بې شمېره احاديثو کښې د هغه د بيا راتلو دا مضمون بيان شوی دی.

( و من الصالحين)   په دې د هغه عليه السلام د الوهيت ترديد شوی دی ، په دې ترتيب چې د هغه په اړه ويل شوي دي چې هغه د صالحينو بندګانو له جملی څخه دی، نو چې بنده شو بيا خو خدای نه شي جوړېدای.

سورة آل عمران - آيت ۴۷

قَالَتۡ رَبِّ اَنّٰى يَكُوۡنُ لِىۡ وَلَدٌ وَّلَمۡ يَمۡسَسۡنِىۡ بَشَرٌ ‌ؕ قَالَ كَذٰلِكِ اللّٰهُ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُ‌ ؕ اِذَا قَضٰٓى اَمۡرًا فَاِنَّمَا يَقُوۡلُ لَهٗ كُنۡ فَيَكُوۡنُ۞(۴۷).